Złote pokolenia. Pamiątka zawierająca bogatą historię

Zdjęcia utrwalają momenty. Pozwalają zachować pamięć o sytuacjach, osobach i miejscach. Mogą dostarczyć niezwykle ważnych informacji na temat życia z przeszłości. Przedstawiać zwyczaje, stroje, architekturę… Fotografie mogą być nie tylko źródłem wizualnej przyjemności, ale również wartościowym źródłem przekazu. Dostarczają wglądu w historię każdej dziedziny i momentu w życiu, co czyni je niezwykle ważnym narzędziem do poznawania świata.

Kilka lat temu do Muzeum Początków Państwa polskiego trafiło z pozoru zwykłe zdjęcie przedstawiające grupę ludzi w zakładzie pracy. Jak wiele informacji można uzyskać z fotografii? Jak się okazało bardzo dużo. Na wstępie warto dodać, że pamiątka rodzinna została przekazana do Muzeum przez przedstawiciela czwartego pokolenia rodziny Sommerrey, która od 1850 r. prowadziła zakład szklarsko-pozłotniczy. Rodzinną tradycję rzemieślniczą rozpoczął Johann Sommerrey, który pochodził z południowej części Niemiec. Osiedlając się w Gnieźnie, rozpoczął działalność przy ulicy Tumskiej 2. Prezentowana przez Nas fotografia ukazuje wnętrze zakładu, jego właściciela (drugi od prawej, w garniturze) wraz z pracownikami. W tle widoczne są obiekty konserwowane lub wykonywane przez zakład: ramy obrazów i luster, rzeźby sakralne. Fotografia pochodzi z przełomu wieku XIX i XX. Okres działalności Sommerreya przypadał na okres, kiedy to sztuka i rzemiosło artystyczne były bardzo popularne. Właśnie w tym czasie, wiele osób zaczęło doceniać piękno ręcznie wykonanych przedmiotów i mebli, co stworzyło zapotrzebowanie na zakłady artystyczno-dekoratorskie. Szczególnie w kręgach zamożnych mieszczan i hierarchów kościelnych. Zakład Johanna Sommerey’a był jednym z najbardziej znanych i cenionych w Gnieźnie. O czym świadczą m.in. wykonywane zdobienia w katedrze gnieźnieńskiej. Pozwoliło to na przeniesienie siedziby firmy do większej przestrzeni na ul. Tumskiej 5. Johann zmarł w 1899 r., zostawiając zakład w rękach swojego syna Jana, który odpowiadał m.in. za złocenie elementów stroju na pierwszym odlanym z brązu pomniku Bolesława Chrobrego, stojącym w latach 1929-1940 przed katedrą gnieźnieńską.

Kolejnym z rodu, który przejął schedę był również Jan. Jego działalność rzemieślniczą przerwała II wojna światowa. W latach 70. XX w. był członkiem Społecznego Komitetu Budowy Domu Rzemiosła (siedziby Cechu przy ul. Tumskiej). Dzięki swoim umiejętnościom Jan Sommerrey zdołał przywrócić do życia wiele cennych dzieł sztuki, które były zniszczone lub zaniedbane oraz wpisać się w dorobek artystyczny Gniezna i okolic. Jego zasługą są m.in. okna katedry ze szkła ornamentowego wprawione w latach 50., figura Matki Bożej w kościele św. Jerzego. Działalność w rzemiośle szklarsko-pozłotniczym kontynuował jeszcze prawnuk założyciela firmy – Piotr. Zakład zmienił swoją lokalizację na ul. Zielony Rynek. Niestety wraz z upływem czasu, popularność sztuki i rzemiosła artystycznego zaczęła spadać. Rodzinne tradycje zatrzymały się na czwartym pokoleniu.

To, co wydawało się zwykłą fotografią, okazało się początkiem poszukiwań historii rodziny, a dzięki ofiarowaniu jej do Muzeum, informacje o dziedzictwie Zakładu Szklarsko-Pozłotniczego rodziny Sommerrey pozostaną z nami na znacznie dłużej.

Autor: Weronika Zmudzińska