Upamiętnili gnieźnianina, zamordowanego 80 lat temu

Niezbyt często się zdarza, że zwykły mieszkaniec Gniezna jest upamiętniany w indywidualny sposób i to wiele lat po śmierci. A tak było w piątkowe popołudnie na cmentarzu przy ul. Witkowskiej.

Spotkanie zorganizowane zostało przez Gnieźnieński Komitet Pamięci, a okazja ku temu była wyjątkowa. 80 lat temu, 13 października 1943 roku w więzieniu w Rawiczu zamordowany został Kazimierz Müller, gnieźnianin, a z zawodu architekt, żołnierz obrony wrześniowej 1939 roku i porucznik Wojska Polskiego.

O jego postaci postanowił przypomnieć Wojciech Bednarczyk. Jest on synem narzeczonej Kazimierza Müllera, który nie zdążył się z nią pobrać, ale pozostał na zawsze w jej pamięci. To stąd wspomnienie o postaci, która 

– Na tym pomniku nie ma żadnej daty i tak na dobrą sprawę nie wiadomo, kiedy się tu zbierać. Kazimierz Müller był narzeczonym mojej mamy. To był człowiek, który tu mieszkał. W czasie, kiedy wybuchła wojna miał 29 lat, a moja mama miała wtedy 19 lat. Zakochali się w sobie od pierwszego wejrzenia. Ona mieszkała tu w pobliżu, a on projektował i budował szkołę nr 8 – opowiadał Wojciech Bednarczyk.

– Aresztowany został w Gnieźnie 2 września 1942 roku. Wiem to z grypsu, który posiadam, pisanego po polsku. Na ul. Witkowskiej mieszkali dokwaterowani Niemcy i jednym z nich był wachman, który pracował w więzieniu. Dzięki temu te grypsy przechodziły i to nie takie zniszczone, jak niektóre bibuły mocno zwinięte w kostkę, ale te były czytelne. On w 1943 roku, kiedy było śledztwo, napisał, że został aresztowany w rejonie strzelnicy. Był architektem i Niemcy go poprosili, żeby zrobił projekt przebudowy strzelnicy, ale to miała być zasadzka i chodziło o to, by on celowo znalazł się w tym miejscu i został aresztowany –opowiadał Wojciech Bednarczyk.

Jakie były faktyczne powody aresztowania? Niemcy systematycznie rozbijali struktury podziemnych struktur, a nierzadko wykorzystując do tego tortury, dowiadywali się o kolejnych osobach zamieszanych w walkę przeciwko III Rzeszy. Tak wpadł też Kazimierz Müller, który również angażował się w tę działalność.

Po aresztowaniu był przetrzymywany w więzieniu przy ul. Franciszkańskiej, a potem także torturowany podczas przesłuchań w siedzibie Gestapo przy obecnej ul. Sobieskiego. Zamęczany był także w miejscu odosobnienia. W końcu usłyszał wyrok kary śmierci, którą wykonano po przewiezieniu go do Rawicza 13 października 1943 roku. W tamtym czasie egzekucję wykonano na jeszcze kilkudziesięciu innych osobach, które były aktywne w podziemiu.

Podczas uroczystości ks. Michał Sołomeniuk poprowadził modlitwę w intencji wszystkich pomordowanych w latach 1939 – 1945, a pochowanych w masowym grobie, znajdującym się w tej kwaterze. Tuż po tym zapalono znicze. Wymownym akcentem całej uroczystości była obecność dwóch zdjęć – Kazimierza Müllera i jego narzeczonej, których nadzieję na wspólne życie przerwała wojna. Jak przekazał Wojciech Bednarczyk, ideą spotkania było nie tylko upamiętnienie, ale także przypomnienie, że ci, spoczywający w tym miejscu, żyli kiedyś wśród nas, chodzili tymi samymi ulicami, mieszkali w tych samych domach, a ich życiorysy zostały tak nagle przerwane.