Upamiętnili uczestników walk sprzed 160 lat

Grono mieszkańców Gniezna i przedstawicieli Trzemeszna wzięło udział w uroczystości, która odbyła się na cmentarzu św. Piotra – tam uczczono uczestników powstania styczniowego.

Żywa pamięć o narodowym zrywie z 1863 roku upłynęła już dawno temu – ostatni w Polsce uczestnik tych walk zmarł w 1946 roku, jako przeszło stuletni weteran. Przez wiele lat historia tych wydarzeń poddawana była zapomnieniu. W przypadku naszego regionu nie bez znaczenia było też to, że zasadnicze walki toczyły się na terenie zaboru ruskiego, ale jednak wielu mieszkańców Gniezna i okolic wyruszyło za granicę, by wesprzeć powstańców. Kilku z nich spoczywa na dwóch miejscowych cmentarzach – św. Piotra i św. Krzyża. To na tym pierwszym odbyły się dziś uroczystości.

– 160 lat temu, kiedy wybuchło powstanie, była to też data, która przyczyniła się do powstania naszego liceum. Wtedy, w wyniku tego iż 60 uczniów gimnazjum w Trzemesznie poszło do powstania, władze pruskie musiały je zamknąć, a ponieważ miał być „porządek” i miały działać trzy gimnazja w Ostrowie, Poznaniu i Trzemesznie, to jak zamknięto to ostatnie, utworzono nasze. Nie zmienia to jednak faktu, że warto byśmy o tych powstańcach styczniowych pamiętali, bo był to niezwykły zryw, mimo iż zakończony porażką, ale pokazujący zaangażowanie młodych ludzi i ich ofiarę dla ojczyzny – mówił Paweł Matkowski, dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego.

– Kwintesencją tego powstania są słowa Romualda Traugutta, ostatniego dyktatora powstania styczniowego, straconego na stokach warszawskiej cytadeli. Powiedział: „Ja nie wiem, czy to ma sens, ale wiem, że jest mus”. Ta cała dyskusja, która wtedy była bardzo gorąca – czy się bić, czy są okoliczności, czy jest możliwość zwycięstwa i wywalczenia czegokolwiek, ona dzisiaj gdzieś odżywa. Te słowa Traugutta są kwintesencją tego, żę wielu Polaków, którzy różne poglądy na sprawy mają, doczesne także, kiedy wybija godzina próby, stają do walki – przekazał Robert Gaweł, Wielkopolski Kurator Oświaty.

Przybyłe delegacje, w tym samorządowcy Gniezna i Trzemeszna, złożyli kwiaty i znicze na grobie weterana Stanisława Mikołajewskiego (zm. 1928 r.), a wybrane delegacje wyruszyły dokonać tego samego na grobach innych, spoczywających na nekropolii. Uroczystość zakończyło odmówienie modlitwy w intencji powstańców oraz odśpiewanie „Marsz, marsz Polonia”.

Na cmentarzu św. Piotra znajduje się obecnie 5 grobów ustalonych jako miejsca spoczynku weteranów: Ignacy Ślebodziński, Józef Winnicki, Jan Kubalski, Stanisław Mikołajewski oraz Joanna Rawita-Gawrońska z domu Dębicka. Na cmentarzu św. Krzyża jest to grób Michała Walkowskiego. W trakcie weryfikacji znajduje się jeszcze jeden grób.