W kościołach więcej kobiet, niż mężczyzn. Wiernych jednak ubywa

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego przedstawił dane dotyczące uczestniczenia w niedzielnych mszach świętych oraz działalności tej instytucji za 2023 rok. Nadal podtrzymują się te same trendy – spadek wiernych biorących udział w nabożeństwach, ubywa także księży oraz udzielanych sakramentów.

Dane, które przedstawiono jeszcze w grudniu 2024 roku, pozyskano z 255 parafii i ośrodków duszpasterskich archidiecezji gnieźnieńskiej, które wypełniły sprawozdanie (na istniejących 269). Samo liczenie odbyło się w październiku 2023 roku. Dane, prezentowane przez ISKK, są zawsze po długim czasie prezentowane w formie raportu.

W 2023 roku w mszach świętych w kościołach archidiecezji gnieźnieńskiej uczestniczyło 27,17% wiernych. W 2022 roku wynik ten wynosił 28,1%, a w 2019 roku – 35,4%. Spadek widać jednak bardziej, jeśli weźmie się pod uwagę 2000 rok, kiedy to w nabożeństwach uczestniczyło ponad 51% wiernych. W skali kraju obecnie archidiecezja gnieźnieńska utrzymuje się w „połowie stawki”, ale poniżej średniej krajowej, wynoszącej 29,01% – najwięcej udziału w mszach świętych notowane jest na Podkarpaciu, a najmniej na Pomorzu i w Lubuskiem.

W mszach świętych w archidiecezji gnieźnieńskiej najwięcej uczestniczyło kobiet – 60,35%, a mężczyzn 39,65%. Wynik ten jest bliski średniej krajowej. Do sakramentu komunii w trakcie mszy przystępowało 47% wiernych (według nowego wskaźnika tzw. communicantes względnego).

Wśród ciekawych, nowych statystyk, przedstawiono liczbę wiernych na mszach pod kątem charakteru parafii. Najwięcej osób jest obecnych na nabożeństwach w tych, które są zlokalizowane na wsiach – 55,6%. W takich, które mają charakter miejsko-wiejski, jest to 31,5%, a w kościołach położonych w samych miastach pojawia się 12,9% wiernych.

W parafiach na terenie archidiecezji w 2023 roku posługiwało 380 księży – to o 33 mniej, niż miało to miejsce 5 lat wcześniej. W skali kraju liczba ta spadła w tym samym okresie z 20 577 do 18 553. Samych inkardynowanych, a więc obecnych na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej, było w 2023 roku 455 kapłanów – w 2019 roku było ich 500.

Również jeśli chodzi o kandydatów na księży (alumnów), widać dość mocny spadek – w 2018 roku było ich 38, a w 2023 roku – 13. Jeszcze rok wcześniej, w 2022 roku, było to 18 osób.

To, co jest elementem powiązanym z niżem demograficznym, to spadek liczby chrztów – w 2019 roku było ich 7702, podczas gdy w 2023 roku – 5278. W korelacji do tego trendu, trwającego od lat, spada także liczba sakramentów I Komunii świętej. W tym przypadku, po zmianach w zakresie wieku przystępowania, należy wziąć pod uwagę liczbę z 2020 roku – było to 6776 dzieci, w 2021 – 7883, a w 2023 roku – 7048.

Spadek widać także w liczbie udzielanych sakramentów bierzmowania – w 2019 rok ubyło ich 10784, podczas gdy w 2023 roku – 6691.

Bardzo mocny spadek widać w liczbie udzielanych sakramentów małżeństwa – w ciągu pięciu lat liczba ta spadła aż o tysiąc. Jeszcze w 2019 roku udzielano 2678 ślubów, podczas gdy w 2023 roku – 1677.

Jedyny wzrost, który został odnotowany, to liczba uczestniczących w lekcjach religii. W roku szkolnym 2018/2019 było to 83%, podczas gdy w 2022/2023 74,7%. W kolejnym roku szkolnym tj. 2023/2024 było ich o niecałe 2% więcej – 76,3%. Nie musi to oznaczać żadnego trendu, gdyż podobny punktowy wzrost odnotowywano w poprzednich latach, by potem pojawił się większy spadek o kilka procent.

Kolejne liczenie wiernych odbyło się 13 października 2024 roku – dane z tych sprawozdań najpewniej poznamy dopiero pod koniec 2025 roku.